رسول خدا صلی الله علیه وآله در روز غدیر خم، برای اثبات ولایت امیرمؤمنان علیه السلام از واژهها و تعبیرهایی استفاده کرده است که میتوان از آنها با عنوان «شاه بیتهایی خطابه غدیر خم» یاد کرد.
یکی از این شاه بیتها که به روشنی خلافت و امامت امیرمؤمنان علیه السلام را ثابت میکند، در روایتی است که ابن حجر عسقلانی در کتاب المطالب العالیه نقل و سند آن را تصحیح کرده است:
عن عَلِيٍّ رضی الله عنه أَنَّ النبي صلى الله عليه وسلم حَضَرَ الشَّجَرَةَ بِخُمٍّ ثُمّ خَرَجَ آخِذًا بِيَدِ عَلِيٍّ قال: أَلَسْتُمْ تَشْهَدُونَ أَنَّ اللَّهَ تبارک وتعالی رَبُّكُمْ؟ قالوا: بَلَى. قال: أَلَسْتُمْ تَشْهَدُونَ أَنَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ أَوْلَى بِكُمْ من أَنْفُسِكُمْ وَأَنَّ اللَّهَ عز وجل وَرَسُولَهُ أوْلَيَاؤكُمْ؟ قالوا: بَلَى. قال: فَمَنْ کَانَ اللهُ وَرَسُولُه مَوْلاَهُ فإن هذا مَوْلاَهُ ، وَقَدْ تَرَكْت فِيكُمْ ما إنْ أَخَذْتُمْ بِهِ لَنْ تَضِلُّوا كِتَابَ اللَّهِ تعالی، سَبَبُه بيدی وَسَبَبُه بِأَيْدِيكُمْ وَأَهْلَ بَيْتِي.
از علی علیه السلام نقل شد است که رسول خدا صلی الله علیه وآله در کنار درختی در غدیر خم حاضر شد، سپس دست علی علیه السلام را گرفت و فرمود: آیا شهادت نمیدهید که خدای تبارک و تعالی پروردگار شماست؟ گفتند: بلی شهادت میدهیم . فرمود: آیا شهادت نمیدهید که خدا و پیامبرش از خود شما بر شما اولویت دارد و خدا و پیامبر اولیاء شما هستند؟ گفتند: بلی شهادت میدهیم . فرمود: پس هرکس که خدا و رسولش مولای او هستند، این علی مولای مولای اوست.
من در میان شما چیزی برجای گذاشتهام که اگر از آن تبعیت کنید، هرگز گمراه نخواهید شد . کتاب خدا که یک طرف آن به دست شما و طرف دیگر به دست من است . و اهل بیتم را .
ابن حجر عسقلانی سپس در ادامه مینویسد:
هذا إسناد صحيح
المطالب العالیه، ج۱۶، ص142.
در این روایت دو مطلب مهم به چشم میخورد:
الف: تقارن کلمه «اولی» و «مولی» . رسول خدا صلی الله علیه وآله ابتدا از مردم اعتراف میگیرد که آیا من از همه شما نسبت به خودتان أولی هستم یا خیر؟ وقتی مردم پاسخ مثبت دادند، آن حضرت همین مقام را برای امیرمؤمنان علیه السلام نیز اثبات کردند . این مطلب به روشنی ثابت میکند که کلمه «أولی» و «مولی» در این روایت به یک معنا گرفته شده است و هدف رسول خدا صلی الله علیه وآله اثبات اولیت و ولایت مطلق امیرمؤمنان علیه السلام بر تمامی مسلمین بوده است؛
ب: حديث متواتر ثقلين ، از احاديثي است كه ولايت و إمامت اهل بيت پيامبر علیهم السلام و در رأس آنها امير مؤمنان عليه السلام را به طور مطلق ثابت ميكند . رسول خدا در اين روايت تمام مردم را ملزم به تمسك به قرآن و اهل بيت خود كرده و اهل بيت را ملازم و همراه هميشگي قرآن معرفي نموده است .
وجود اين حديث در خطبه غدير ، دليل واضحي است بر اين كه مقصود رسول خدا صلي الله عليه وآله از حديث غدير ، زعامت و رهبري امير مؤمنان عليه السلام بوده نه دوستي و محبت به آن حضرت ؛ زيرا اين روايت دلالت ميكند كه تمام مردم بدون استثنا وظيفه دارند كه از قرآن و عترت پيروي و به آن دو تمسك نمايند ؛ پس قرآن و عترت ، دو امام و پيشواي مردم هستند و همه مسلمانان بايد تابع فرمانهاي آن دو باشند .
همچنین ابن ماجه قزوینی در سنن خود ، حدیث غدیر را این گونه نقل کرد است:
حدثنا عَلِيُّ بن مُحَمَّدٍ ثنا أبو الْحُسَيْنِ أخبرني حَمَّادُ بن سَلَمَةَ عن عَلِيِّ بن زَيْدِ بن جُدْعَانَ عن عَدِيِّ بن ثَابِتٍ عن الْبَرَاءِ بن عَازِبٍ قال: أَقْبَلْنَا مع رسول اللَّهِ صلى الله عليه وسلم في حَجَّتِهِ التي حَجَّ فَنَزَلَ في بَعْضِ الطَّرِيقِ فَأَمَرَ الصَّلَاةَ جَامِعَةً فَأَخَذَ بِيَدِ عَلِيٍّ فقال: أَلَسْتُ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِينَ من أَنْفُسِهِمْ؟ قالوا: بَلَى. قال أَلَسْتُ أَوْلَى بِكُلِّ مُؤْمِنٍ من نَفْسِهِ؟ قالوا: بَلَى. قال: فَهَذَا وَلِيُّ من أنا مَوْلَاهُ اللهم وَالِ من وَالَاهُ اللهم عَادِ من عَادَاهُ.
عدي بن ثابت از براء بن عازب نقل كرده است كه در «حجة الوداع» كه افتخار همراهى با رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله را داشتيم ، در بازگشت ، در يكى از مسيرها دستور داد براى نماز جمع شويم سپس دست على عليه السّلام را گرفت و فرمود :
«ألست أَوْلى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ ؟ »
آيا من به مؤمنان از خود آنها سزاوارتر نيستم؟ همه تصديق كردند. باز هم فرمود :
«ألست أولى بكلّ مؤمن من نفسه »
آيا من نسبت به تك تك مؤمنان از خود آنها سزاوارتر نيستم ؟ .
باز هم تصديق كرده و بله گفتند . سپس اشاره به حضرت على عليه السّلام كرده و فرمود:
«فهذا ولىّ من أنا مولاه» ؛ اكنون كه مرا تصديق كرديد ، بدانيد كه على به هر مؤمنى همان مقام اولويت را دارد كه من نسبت به آن مؤمن دارم.
سپس فرمود : « پروردگارا! دوست على را دوست بدار ، و دشمن او را خوار و ذليل فرما.
سنن ابن ماجه ج 1 ص 43، ح116.
محمد ناصر الدین ألبانی در صحیح سنن این ماجه این روایت را تصحیح کرده است .
صحیح سنن ابن ماجه ، ج1، ص56.
در این روایت نیز تقارن سه کلمه «أولی»، «ولی» و «مولی» دیده میشود و ثابت میکند که مقصود از هر سه کلمه یک چیز است. رسول خدا صلی الله علیه وآله ابتدا از مردم اعتراف میگیرد که آیا بر آنها ولایت مطلق دارد یا خیر؟ وقتی مردم اعتراف کردند، رسول خدا صلی الله علیه وآله همان مقام را به امیرمؤمنان علیه السلام داده است.
الحمد لله الذی جعلنا من المتسکین بولایة علی بن أبی طالب علیه السلام
3 Comments
جلیل شعبانی
سلام
سایت وزین شما را با افتخار در وبلاگم لینک کردم
http://jalil410.blogfa.com/
در پناه حق باشید یا علی مدد
yazdani
از لطف شما سپاسگذار هستم .
موفق باشید
یاعلی
mokhtar saghafi
دستت درد نکنه استاد بزرگوار
… به گوش باشید شیر بچه های حیدر کرار زنده اند