تفاوت دیدگاه وهابیت با سایر مسلمانان در مبحث قسم به غیر خدا (2)

ابن تيميه و پيروان او ، سوگند ياد كردن به غير خدا را شرك مي‌دانند؛ اما خود ابن تيميه به جان خودش قسم ياد كرده است . تعدادي از اصحاب هم به غير خدا قسم ياد مي‌كردند. آيا ابن تيميه خودش را تكفير كرده است؟ آيا صحابه اي كه به غير خدا سوگند يا كرده اند، كافرند؟

موضوع : تفاوت دیدگاه وهابیت با سایر مسلمانان در مبحث قسم به غیر خدا (2)

برنامه : راه و بی راه(106)

تاریخ : 29 / 09 /95

مجری :

خدمت شما بینندگان عزیز شبکه جهانی ولایت عرض سلام و ادب و احترام داریم . با برنامه راه و بی راه در خدمت شما هستیم . موضوع برنامه قبلی برنامه راه و بی راه ، یک موضوع جدید و خاص بود که تقدیم حضور شما شد . ان شاء الله این موضوع در برنامه امشب هم با کارشناسی استاد یزدانی عزیز پیگیری خواهد شد .

استاد یزدانی :

خدمت حضرتعالی و هم چنین خدمت بینندگان عزیز شبکه جهانی ولایت سلام و عرض ادب دارم . امیدوارم امشب هم برنامه ای در خور شأن بینندگان عزیز تقدیم کنیم و ان شاء الله خداوند از همه ما بپذیرد .

مجری :

موضوع برنامه قبل که قول دادیم در این برنامه هم ادامه دهیم ،‌قسم خوردن به غیر الله بود . نقد و بررسی دیدگاه وهابیت در این مورد که آیا شرک و کفر است یا خیر ،کلیپ هایی پخش کردیم و مطالبی را استاد بزرگوار بیان کردند . از باب این که دوره ای شود که نظر وهابیت در مورد قسم خوردن به غیر الله چیست ، ابتدا کلیپ را ببینیم و بعد از آن در خدمت شما عزیزان هستیم .

کلیپ 1) :

دهقان ،کارشناس وهابی :

ما باید یک اصل مسلمی را که مورد اتفاق اهل سنت و جماعت است را در نظر بگیریم و آن این است که قسم خوردن به غیر نام و صفات الله متعال ، ناجایز و حرام است . هیچ کس اجازه ندارد به غیر نام الله یا صفات الله متعال می توانند قسم بخوردند . به غیر از این ، نه به نام پیامبر و نه به نام کعبه و نه به نام جان پدر و مادر و نه به شرافت و کرامت فلانی و نه به اولیاء الله و پیر و پیغمبر و چیز هایی که معروف و مشهور است ، به نام هیچ کس قسم خوردن جایز نیست و این جزء شرک محسوب می شود .

هر کسی به غیر الله قسم خورد ، این قسم باعث می شود که این فرد کافر و مشرک شود که بسیار خطرناک است .

ما بارها گفتیم قسم خوردن به غیر خدا ، ممنوع است . مثلا میگویند به ارواح خاک آقای بزرگ ، این شدیدترین و بزرگ ترین قسم است . نمی دانند که این قسم ، شرک است . قسم در قرآن فقط به نام خدای متعال خورده شده .

مجری :

این نظر وهابیت در مورد قسم خوردن به غیر الله است. ما هفته گذشته کلیپ هایی از جناب شیخ علی جمعه ، از علمای بزرگ اهل سنت ومفتی الازهر و هم چنین آقای ابراهیم الشرقاوی از علمای الازهر پخش کردیم که به صورت مفصل در این باره صحبت کرده بودند .

امشب هم کلیپ های بسیار جالبی از علمای سرشناس اهل سنت خواهیم داشت . اما از استاد یزدانی عزیز تقاضا دارم که قبل از ورود به بحث ، مروری بر نظر وهابیت داشته باشیم .

استاد یزدانی :

این کلیپ که پخش شد از آقای عبد القدوس دهقان بود که به شدت طرفدار شرک بودن قسم خوردن به غیر خدا است . بنده از همین تریبون اعلام می کنم همیشه ، هر روز و هر ساعت آماده مناظره و گفتگو با آقای دهقان هستیم و موضوعی که خیلی علاقه داریم در مورد آن بحث کنیم ، توحید و شرک است . چه چیزی توحید و چه چیزی شرک است ؟ چون اولین اصل از اصول اسلام است که همه مسلمانان بر آن اتفاق دارند ؛ ولی در جزئیاتش تفاوت اساسی بین شیعه و کل مسلمانان و بین وهابیت است . وهابیت خدا را جسم ، محدود و دارای صفات بنده می دانند و هزاران اشکالی که در خدای وهابیت است .

بنده باز هم می گویم من و سایر اساتید شبکه جهانی ولایت ، همه آماده مناظره با آقای دهقان هستیم . هر جا که ایشان صلاح بدانند . البته به یک شرط که آن آقای دزد تن فروش در آن مناظره نباشد. ما به هیچ وجه نمی پذیریم که این شخص به عنوان مجری یا هر چیز دیگری باشد . غیر از ایشان هر کسی که مجری باشد ، ما آماده مناظره با آقای دهقان هستیم به خصوص در بحث توحید . بعد از بحث توحید ، نبوت و بعد از آن بحث امامت . دوست داریم مناظرات ما با ایشان ادامه داشته باشد .

همین امشب هم اگر آقای عبدالقدوس دهقان زنگ زدند ، ما آماده مناظره و گفتگو هستیم . تأکید ما هم روی آقای دهقان به این دلیل است که نسبت به آن آقای دزد تن فروش مؤدب تر هستند و بحث علمی انجام می دهند . ما هم دوست داریم بحث علمی انجام می دهند . ان شاء الله در این مناظرات به یک نتیجه خوب هم برسیم .

اما بحث قسم خوردن به غیر خدا ،‌از دیدگاه وهابی و سلفی ، آقای ابن تیمیه در کتاب مجموع فتاوی ، با تحقیق عبد الرحمن محمد بن قاسم ، جلد اول ،‌چاپ عربستان سعودی ، صفحه 81 بحث قسم را مطرح می کند و می گوید :

الحلف بغير الله شرك والحلف بالله توحيد ….

قسم به غیر خدا ، شرک است و قسم به خدا ، توحید است .

این قضیه را دقیقا مقابل هم قرار می دهد که قسم به غیر خدا ، شرک است و قسم به خدا ، توحید است .

ابن تیمیه ، مجموع فتاوی ، با تحقیق عبد الرحمن بن محمد بن قاسم ، ج 1 ، ص 81

حرف محمد بن عبد الوهاب هم همین است که در کتاب التوحید خود که در حقیقت کتاب التکفیر است . در سراسر این کتاب آیات را آورده و دو روایت ضعیف و جعلی را هم می آورند و در آخر نتیجه گیری هایی که می کند همه تکفیر مسلمانان است . کتاب التوحید ، تألیف محمد بن عبد الوهاب ، صفحه 109 ، باب 41 آیه ای را بیان می کند و می گوید :

قول الله تعالى : فلا تجعلوا لله أندادا وأنتم تعلمون سورة البقرة : 22

در ادامه روایاتی می آورد که هیچ ارتباطی به این آیه ندارد . از عمر بن خطاب ، از عبد الله بن مسعود روایتی نقل می کند :

وعن عمر بن الخطاب رضي الله عنه : أن رسول الله e قال : ‘ مَن حلفَ بغير الله فقد كفر ، أو أشرك

روایات دیگری را هم می آورد و در ادامه مسائلی را مطرح می کند :

الثانية : أَن الصحابة رضي الله عنهم يفسرون الآية النازلة في الشرك الأكبر أَنها تعم الأصغر .

…. الثالثة : أن الحلف بغير الله شرك .

صحابه از این آیه ، شرک اکبر فهمیده اند .

در صورتی که این روایت هیچ ارتباطی به این آیه ندارد و هیچ کدام از صحابه که در مورد قسم خوردن به غیر خدا استدلال کرده اند ، به این آیه استدلال نکردند ؛ بلکه روایت نقل کرده اند که به یک شخص بر میگردد .

سومین نتیجه این که قسم به غیر الله ، شرک است .

محمد بن عبد الوهاب ، التوحید ، چاپ دانشگاه ریاض عربستان ، باب 41 ، ص 109

پس نظر محمد بن عبد الوهاب این است که قسم به غیر خدا شرک است . ابن عثیمن ، فرزندان محمد بن عبد الوهاب هم همین را گفته اند که ما در جلسه قبل همه را نشان دادیم . همین طور روایاتی را از صحیح بخاری و صحیح مسلم خواندیم که یکی از همسران پیامبر (صلی الله علیه وآله) به جان خودش قسم خورده .

کتاب صحیح بخاری ، با تحقیق دکتر مصطفی دیب البغاء ،‌ چاپ دار ابن کثیر ، جلد 4 ، صفحه 1731 ، کتاب التفسیر ، باب 184 قوله حتی اذا استیأس الرسل ، روایت 4418 و 4419 :

قالت أَجَلْ لَعَمْرِي لقد اسْتَيْقَنُوا بِذَلِكَ …

عایشه گفت : قسم به جانم که پیامبران به این مسأله یقین دارند .

صحیح بخاری ، با تحقیق دکتر مصطفی دیب البغاء ، چاپ دار ابن کثیر ، ج 4 ، ص 1731 کتاب التفسیر ، باب 184 ، ح 4418 و 4419

در ترجمه ای هم که خودشان کرده اند ، همین را گفته اند . ترجمه صحیح بخاری ، تألیف عبد العلی نور احراری ، جلد 5 ، انتشارات شیخ الاسلام احمد جام ، صفحه 235 ، کتاب التفسیر ، باب 6 ، روایت 4695 :

قالت أَجَلْ لَعَمْرِي لقد اسْتَيْقَنُوا بِذَلِكَ …

عایشه گفت : به زندگیم سوگند که پیامبران آن را به یقین دانسته بودند .

ترجمه صحیح بخاری ، تألیف عبد العلی نور احراری ، ج 5 ، انتشارات احمد جام ، ص 235 ، کتاب التفسیر ، باب 6 ، ح 4695

در این جا واضح و روشن است که عایشه به جان خود قسم خورده . ایشان که خدا نیست ؛ پس چرا به جان خود قسم خورده ؟ ایشان من دون الله هست یا نیست ؟

باز در صحیح مسلم ، با تحقیق محمد فؤاد عبد الباقی ، جلد 2 ، صفحه 916 بحث عمره را مطرح می کند که یکی از همسران پیامبر (صلی الله علیه وآله) قسم می خورد :

فقالت يَغْفِرُ الله لِأَبِي عبد الرحمن لَعَمْرِي ما اعْتَمَرَ في رَجَبٍ ….

قسم به جانم که پیامبر (صلی الله علیه وآله) در ماه رجب عمره انجام نداده .

صحيح مسلم ، ج 2 ، با تحقیق محمد فؤاد عبد الباقی ، چاپ دار احیاء الکتب ، کتاب الحج ، باب 35 ، ح 219 ، ص 916

آقای نووی در شرح همین روایت ، در شرح صحیح مسلم ، جلد 8 ، صفحه 324 می گوید :

فقالت يَغْفِرُ الله لِأَبِي عبد الرحمن لَعَمْرِي ما اعْتَمَرَ في رَجَبٍ ….

قوله : (عن عائشة قالت : لعمري ما اعتمر في رجب ) هذا دليل علي جواز قول الانسان : لعمري وكره مالك لانه من تعظيم غير الله تعالي ومضاهاته بالحلف بغيره .

این که عایشه گفت : به جانم قسم که پیامبر (صلی الله علیه وآله) در ماه رجب عمره نرفته ، این جمله دلیل است که انسان می تواند به جان خودش قسم بخورد . اما مالک گفته : این قسم مکروه است . برای این که تعظیم غیر خدا است و خود را در برابر خدا قرار می دهد که این جایز نیست و مکروه است .

شرح صحیح مسلم ، تألیف نووی ، ج 8 ، چاپ مؤسسه قرطبه ،‌کتاب الحج ، باب 35 ، ح 219 ، ص324

عایشه نه تنها مکروه ندانسته ؛ بلکه به جان خودش هم قسم خورده . اگر من حلف بغیر الله فقد اشرک را به صورت مطلق به صورت مطلق بگوییم ، باید نظر شما هم در این مورد عایشه هم همین طور باشد ولا غیر .

مجری :

اگر هم کسی به لفظ ” لعمری ” اشکال کند که صیغه قسم نیست ، یک پاسخ می تواند همین قول نووی باشد .

استاد یزدانی :

در این باره مفصل پاسخ خواهیم داد . باز روایاتی از رسول خدا (صلی الله علیه وآله) با سند صحیح خواندیم که آن حضرت به جان خودشان قسم خوردند . در مسند احمد ، با تحقیق شعیب الارنؤوط وهابی ، چاپ مؤسسه الرساله ، جلد 23 ، روایت 14864 ، در صفحه 151 :

فقال لعمري ما نَفَعْنَاكَ لِنُنْزِلَكَ عنه …

پیامبر بزرگوار اسلام (صلی الله علیه وآله) به شخصی که در مقابلشان است ، قسم می خورند که به جانم قسم .

محقق هم در پاورقی می گوید :

اسناده صحيح

سند روایت صحیح است .

مسند احمد ، با تحقیق شعیب الارنؤوط وهابی ، چاپ مؤسسه الرساله ، ج 23 ، ص 151 ، روایت 14864

باز در همین مسند احمد بن حنبل ، روایتی دیگر نقل شده . در جلد 36 ، صفحه 284 :

وَأَمَّا أَنْ لاَ تُكَلِّمَ أَحَداً فَلَعَمْرِى لأَنْ تَكَلَّمَ بِمَعْرُوفٍ وَتَنْهَى عن مُنْكَرٍ خَيْرٌ من ان تَسْكُتَ .

به جانم قسم ! اگر کسی به من امر به معروف و نهی از منکر کند بهتر از این است که ساکت باشد .

محقق هم در پاورقی می گوید :

اسناده صحيح ، رجاله ثقات …

سند روایت صحیح و راویان آن ثقه هستند .

مسند احمد ، با تحقیق شعیب الارنؤوط وهابی ، چاپ مؤسسه الرساله ، ج 36 ، ص 284

این ها خلاصه ای از مطالبی است که در هفته قبل بیان کردیم و توضیح دادیم اگر قرار باشد قسم به غیر خدا شرک باشد ، نعوذ بالله رسول خدا (صلی الله علیه وآله) مشرک است . نعوذ بالله یکی از همسران پیامبر (صلی الله علیه وآله) مشرک است . شما می توانید این را بپذیرید . ممکن است وهابیت این را برای پیامبر (صلی الله علیه وآله) بپذیرد ؛ اما برای بقیه نمی توانند بپذیرند .

مجری :

پس تا این جا دیدیم نظر وهابیت در باره قسم به غیر خدا چیست که آن را شرک می دانند . در کلیپ اول دیدیم که یکی از افراد قسم به غیر الله را شرک می دانست ، شرکی که مخرج از دین هست . اما اهل سنت نظر دیگری دارد که هفته قبل کلیپ هایی را دیدیم . امروز هم کلیپ دیگری را در این زمینه از علمای اهل سنت مصر است که با هم می بینیم .

کلیپ 2 ) :

محمد ابراهیم عبد الباعث ـ عالم اهل سنت :

کسانی هستند که بین این این دو نوع قسم خوردن تفاوت قائل نمی شوند . یعنی بین کسانی که مثلا در قسم خوردنش بگوید قسم به لات و عزی و کسی که در قسم خوردنش بگوید به جان پدرم یا به پیامبر قسم من شنیدم که کسی می گفت به پیامبر قسم و فردی به او گفت : بگو لا اله الا الله . چرا ؟چون که او گمان می کرد این شخص دچار شرک اکبر شده است .

این جایز نیست ؛ چرا که پیامبر به کسی که به غیر الله قسم خورده نگفته لا اله الا الله بگو ! به جز در یک مورد در مورد کسی که بگوید قسم به لات و عزی یعنی در مورد کسی که به یکی از معبود های غیر الله قسم بخورد . یعنی کسی که به بت قسم می خورد یا کسی که به زحل قسم می خورد کسی که به یکی از این معبودهای باطل قسم می خورد ، او باید بگوید لا اله الا الله . چرا که این کفر و شرک حقیقی است و موجب خروج از دین می شود . اما کسی که می گوید : قسم به پیامبر علماء در مورد جواز قسم خوردن به پیامبر اختلاف کرده اند و احمد بن حنبل در یکی از دو روایت گفته است که قسم به پیامبر منعقد می شود و صحیح است و موجب کفاره هم می شود .

بله ، اما موجب خروج از دین نمی شود . چیزی که موجب خروج از دین می شود آن است که انسان به معبودی غیر از الله قسم بخورد . پیامبر در این جا گفته است به پدرش قسم رستگار شده است . اگر راست گفته باشد .

مجری :

انتهای کلیپ بسیار جالب بود که به همان روایت صحیح مسلم آمده ، استدلال شد که استاد یزدانی در برنامه قبل به آن اشاره کردند و توضیحات مفصل در مورد آن بیان نمودند . دیدید که یکی از علمای الازهر مصر هم دقیقا یکی از ادله ای که در جواز قسم خوردن به غیر الله بیان می کند ، روایت صحیح مسلم است .

توضیح دیگری هم دادند که اگر گفته می شود قسم خوردن به غیر الله ، شرک است به این معنی است کسی به معبودی غیر الله قسم بخورد ، مشرک می شود . مثلا بگوید : قسم به لات و عزی . هر چند ادله دیگری هست که هم استاد یزدانی بیان می کنند و هم در کلیپ های بعدی پخش میشود .

استاد یزدانی :

عمده دلیلی که همه این ها می آوردند ، روایتی از خلیفه دوم است که از رسول خدا (صلی الله علیه وآله) با الفاظ مشوش و متضاد و مختلف بیان کرده که به پدرش قسم می خورد و پیامبر (صلی الله علیه وآله) می فرماید : شما حق ندارید هیچ زمانی به پدرانتان قسم بخورید .

علمای اهل سنت شرح زدند که به این دلیل آن ها حق ندارند به پدرانشان قسم بخورند ؛ چون پدرانشان مشرک بودند و هیچ آبرویی نزد خداوند نداشتند و بلکه مبغوض نزد خداوند بودند . پس قسم خوردن به پدری که مشرک است ، جایز نیست .

این دیگر قابل قیاس با پدران و اجداد ما که همه مؤمن هستند ، نیست . یا پیامبر بزرگوار اسلام (صلی الله علیه وآله) که مؤمن هستند ، قابل قیاس نیست . روایتی در منابع اهل سنت است که اگر کسی به لات و عزی قسم بخورد ، باید حتما لا اله الا الله بگوید که علمای اهل سنت توضیح دادند : چون آن ها در اوایل اسلام که تازه از شرک جدا شده بودند ، گاهی از زبانشان خارج میشد و می گفتند : واللات والعزی ، قسم به لات و عزی . رسول خدا (صلی الله علیه وآله) فرمودند : چون این قسم برای شما عادت شده و قبلا همیشه این قسم را می خوردید ، هر زمان این قسم از زبانتان خارج شد ،‌ لا اله الا الله بگویید تا مشخص شود که شما مسلمان هستید و کافر نیستید و جبران آن قسم شود .

ادله در این زمینه زیاد است و روایاتی که این ها می آوردند ، همه قابل توجیه و مردود است ؛ اما از ابن تیمیه نشان دادیم که گفته بود :

الحلف بغير الله شرك والحلف بالله توحيد ….

قسم به غیر خدا ، شرک است و قسم به خدا ، توحید است .

ابن تیمیه ، مجموع فتاوی ، با تحقیق عبد الرحمن بن محمد بن قاسم ، ج 1 ، ص 81

بنده از خود ابن تیمیه در موارد متعدد در کتابش پیدا می شود که لفظ ” لعمری ” به جان خودم قسم ، را استفاده کرده . دوستان می توانند فالعمری ، والعمری و لعمری را در کتاب های ابن تیمیه سرچ بزنید که در موارد زیادی به جان خودش قسم خورده . یا خودش را خدا می دانسته یا این که دچار شرک شده ،هیچ راه سومی وجود ندارد . یا ابن تیمیه خدا است یا این که قسم به غیر خدا خورده و مشرک است .

کتاب مجموع فتاوی ، تألیف ابن تیمیه ، با تحقیق عبد الرحمن بن محمد بن قاسم ، جلد 6 ، چاپ عربستان ، صفحه 58 :

هذا لعمري في الاختلاف الذي هو تناقض حقيقي .

قسم به جان خودم که این مطلب در بحث اختلافی است که همان تناقض حقیقی مقصود است نه معنای دیگر .

ابن تیمیه ، مجموع فتاوی ، با تحقیق عبد الرحمن بن محمد بن قاسم ، ج 6 ، ص 58

در همین کتاب ، جلد 9 ، صفحه 25 می گوید :

هذا لعمري عن منفعته في سائر العلوم .

قسم به جانم که این قضیه از منفعتی است که سایر علوم است .

ابن تیمیه ، مجموع فتاوی ، با تحقیق عبد الرحمن بن محمد بن قاسم ، ج 9 ، ص 25

در همین جلد از کتاب ، صفحه 90 می گوید :

وهذا لعمري في الحدود التي ليس فيها باطل .

به جانم قسم که این مسأله در حدودی است که باطلی در آن وجود ندارد .

ابن تیمیه ، مجموع فتاوی ، با تحقیق عبد الرحمن بن محمد بن قاسم ، ج 9 ، ص 90

باز در جلد 10 از این کتاب ، صفحه 186 می گوید :

وهذا لعمري اذا كان قد استعبد قلبه صورة مباحة .

ابن تیمیه ، مجموع فتاوی ، با تحقیق عبد الرحمن بن محمد بن قاسم ، ج 10 ، ص 186

در صفحه 543 می گوید :

هذا لعمري اذا كان عند العالم ما هو امر الشارع ونهيه حقيقة .

ابن تیمیه ، مجموع فتاوی ، با تحقیق عبد الرحمن بن محمد بن قاسم ، ج 10 ، ص 543

در جلد 15 از این کتاب ، صفحه 175 ذیل آیه قرآن می آورد که مورد بحث در صحیح بخاری بود که یکی از همسران پیامبر (صلی الله علیه وآله) در شرح این آیه ، به جان خودش قسم خورده بود . در این جا هم ابن تیمیه به جان خودش قسم خورده :

لعمري لقد استيقنوا ان قومهم كذبوا فما هو بالظن .

ابن تیمیه ، مجموع فتاوی ، با تحقیق عبد الرحمن بن محمد بن قاسم ، ج 15 ، ص 175

در جلد 21 از این کتاب ، صفحه 529 ذیل آیه قرآن می گوید :

فهذا لعمري شأن جميع المحرمات .

به جان خودم قسم شأن آیه در مورد تمام حرام ها است و شامل شراب نمی شود .

ابن تیمیه ، مجموع فتاوی ، با تحقیق عبد الرحمن بن محمد بن قاسم ، ج 21 ، ص 529

در جلد 27 ، صفحه 479 می گوید :

وهؤلاء لعمري ممن ينقل عن غيره مسندا او مرسلا .

ابن تیمیه ، مجموع فتاوی ، با تحقیق عبد الرحمن بن محمد بن قاسم ، ج 27 ، ص 479

در جلد 28 ، صفحه 28 می گوید :

وهذا لعمري اذا صحت نيته في السفر كان مشروعا .

ابن تیمیه ، مجموع فتاوی ، با تحقیق عبد الرحمن بن محمد بن قاسم ، ج 28 ، ص 28

در جلد 32 ، صفحه 156 می گوید :

وهذا لعمري اذا كان المحلل كبيرا يطؤها ويذوق عسيلتها وتذوق عسيلته .

ابن تیمیه ، مجموع فتاوی ، با تحقیق عبد الرحمن بن محمد بن قاسم ، ج 32 ، ص 156

در جلد 13 ، صفحه 222 می گوید :

ولعمري لقد ضيعوا طريق الشياطين .

به جان خودم قسم که این ها راه شیطان را هم ضایع کردند .

ابن تیمیه ، مجموع فتاوی ، با تحقیق عبد الرحمن بن محمد بن قاسم ، ج 13 ، ص 222

در صفحه 239 از همان جلد می گوید :

ولعمري ان توحيدهم الذي جعلوا فيه وجود المخلوق وجود الخالق هو من اعظم الالحاد الذي انكره المشايخ المهتدون .

ابن تیمیه ، مجموع فتاوی ، با تحقیق عبد الرحمن بن محمد بن قاسم ، ج 13 ، ص 239

در صفحه 325 از همان جلد هم می گوید :

ولعمري هو يتصرف بامر الله الكوني القدري بواسطة امر الشيطان .

ابن تیمیه ، مجموع فتاوی ، با تحقیق عبد الرحمن بن محمد بن قاسم ، ج 13 ، ص 325

این ها مواردی است که ابن تیمیه به جان خودش قسم می خورد . آیا این ها شرک است یا نیست ؟ اگر این ها شرک نیست ، برای بقیه هم نباید شرک باشد . اگر قسم خوردن به جان خود انسان جایز است ،‌ قسم خوردن به جان رسول خدا (صلی الله علیه وآله) قطعا جایز است . چون ارزش جان ما در برابر ارزش جان پیامبر (صلی الله علیه وآله) ، صفر در برابر بی نهایت است . پیامبر (صلی الله علیه وآله) و اهل بیت (علیهم السلام) در نزد خداوند از مقام عظمایی برخوردار هستند . ابن تیمیه ای که خودش همیشه اعتراف می کند گاهی شیطان در او نفوذ می کند و خود را به شکل او در می آورد و مردم را فریب می دهد ، به جان خودش قسم خورده . ابن تیمیه خدا است یا قسم به غیر خدا خورده و طبق حکمی که خود ابن تیمیه داده ، مشرک است .

مجری :

فکر می کنم اگر سؤال مطرح شده در برانامه قبل را دوباره بیان کنید که قسم خوردن با لفظ ” لعمری ” قسم خوردن به حساب می آید یا خیر ؟ هر چند که در قول آقای نووی اشاره شد .

استاد یزدانی :

ما هفته قبل از قرآن نمونه هایی بیان کردیم . این هفته هم یکی دو مورد از قرآن و از لغت نامه ها نمونه هایی نشان خواهم داد .

کتاب المحکم المحیط الاعظم ، تألیف ابی الحسن علی بن اسماعیل بن سیده المرسی معروف به ابن سیده ، چاپ دار الکتب العلمیه ، جلد 2 ، صفحه 148 ، در کلمه ع م ر :

مقلوبه ع م ر

العمر والعمر والعمر الحياة والجمع أعمار والعرب تقول في القسم لعمري ولعمرك يرفعونه بالإبتداء ويضمرون الخبر كأنه قال لعمرك قسمي أو يميني أو ما أحلف به

مقصود از این سه کلمه ، حیات و زندگی است و جمع آن اعمار می شود . عرب هر زمان که بخواهد قسم بخورد ، میگوید : قسم به جان من ، قسم به جان تو . به رفع می خوانند ، چون در حقیقت مبتدا است و ضمیرش در تقدیر است . مثل این که بگوید لعمرک قسمی که لعمری ، مبتدا و قسمی ، خبر است .

ابن سیده ، المحکم المحیط الاعظم ، چاپ دار الکتب العلمیه ، ج 2 ، ص 148

در کتاب تاج العروس ، تألیف سید محمد مرتضی الحسینی الزبیدی ، جلد 13 ، با تحقیق دکتر حسین بصار ، چاپ کویت ، صفحه 123 ، ماده ع م ر :

.ع م ر

. العُمْرُ بالفَتْح وبالضّمّ وبضَمَّتَيْن : الحَيَاةُ ، يقالُ : قد طال عَمْرُه وعُمْرُه ، لُغَتَان فَصِيحَتان . فإِذا أَقْسَمُوا فقالوا : لَعَمْرُكَ

ومنه قَولُهم في القَسَمِ : لَعَمْرِي ولَعَمْرُكَ .

وفي التَّنْزِيل : لَعَمْرُكَ إِنَّهُمْ لَفِى سَكْرَتِهِمْ يَعْمَهُون لم يُقْرَأْ إِلاّ بالفَتْح . ورُوِىَ عن ابن عَبّاسٍ في قوله تَعالى : لَعَمْرُك ، أَي لَحَياتُك . قال : وما حَلف اللهُ بحياة أَحد إِلاّ بِحَيَاةِ النَّبِيّ صَلَّى الله عَلَيْه وسلَّم .

العمر با فتحه و ضمه و با دو ضمه ، به معنای حیات و زندگی است . وقتی عرب می خواهد قسم بخورد ، می گوید : قسم به جان تو !

…. قول عرب در قسم خوردن ، لعمری و لعمرک . در قرآن کریم خداوند می فرماید : قسم به جان تو ای پیامبر ‍! این ها در همان سکرت و مستی شان غرق هستند .

روایتی از ابن عباس نقل شده که منظور خداوند از عبارت ” لعمرک ” یعنی قسم به زندگی و حیات تو و قسم به جان تو . خداوند در قرآن کریم به جان کسی جز جان رسول خدا (صلی الله علیه وآله) قسم نخورده .

سید محمد مرتضی الحسینی الزبیدی ، تاجر العروس ، ج 13 ، با تحقیق دکتر حسین بصار ، چاپ کویت ، ص 123 ، ماده ع م ر

عین همین مطلب در کتاب لسان العرب هم آمده :

عمر

] عمر : العمر و العمر و العمر : الحياة . يقال قد طال عمره و عمره ، لغتان فصيحتان ، فإذا أقسموا فقالوا : لعمرك فتحوا لا غير ، والجمع أعمار . وسمي الرجل عمرا تفاؤلا أن يبقى . والعرب تقول في القسم : لعمري و لعمرك ، يرفعونه بالابتداء ويضمرون الخبر كأنه قال : لعمرك قسمي أو يميني أو ما أحلف به. وفي التنزيل العزيز : ) لعمرك إنهم لفي سكرتهم يعمهون (…

وروي عن ابن عباس في قوله تعالى : ) لعمرك ( أي لحياتك . قال : وما حلف الله بحياة أحد إلا بحياة النبي .

ابن منظور ، لسان العرب ، ج 4 ، ص 601

در مورد نمونه های قرآنی ، ما هفته قبل گفتیم که در ذیل همین آیه ، علمای اهل سنت توضیح دادند که خداوند به جان پیامبرش قسم خورده است . بنده جلسه قبل از آقای قرطبی ، قاضی عیاض ،‌ابی حیان اندولسی و آقای آلوسی خواندم .این هفته از علمای سلفی بخوانم .

ابن کثیر شاگرد ابن تیمیه در تفسیر قرآن العظیم یکی از بهترین تفسیر هایی که وهابیت به آن اعتماد دارند . چاپ دار الطیبه ، با تحقیق سامی محمد السلامه ، جلد 4 ، صفحه 542 ذیل آیه 72 حجر :

قال تعالى لمحمد  ) لعمرك إنهم لفي سكرتهم يعمهون ( أقسم تعالى بحياة نبيه صلوات الله وسلامه عليه وفي هذا تشريف عظيم ومقام رفيع وجاه عريض قال عمرو بن مالك النكري عن أبي الجوزاء عن ابن عباس أنه قال ما خلق الله وما ذرأ وما برأ نفسا أكرم عليه من محمد  وما سمعت الله أقسم بحياة أحد غيره قال الله تعالى ) لعمرك إنهم لفي سكرتهم يعمهون ( يقول وحياتك وعمرك وبقائك في الدنيا ) إنهم لفي سكرتهم يعمهون ( رواه ابن جرير .

خداوند به رسول خدا (صلی الله علیه وآله) می فرماید : قسم به جان تو ای پیامبر! که این مشرکین قریش در مستی خود غرق هستند . بنا بر این قول ، خداوند به جان رسول خدا (صلی الله علیه وآله) قسم خورده . این مقام و جایگاه عظیمی برای رسول خدا (صلی الله علیه وآله) محسوب می شود .

روایتی از عبد الله بن عباس نقل می کند که خداوند هیچ موجودی را خلق نکرده گرامی تر از رسول خدا (صلی الله علیه وآله) و شنیده نشده که خداوند به جان کسی غیر از جان رسول خدا (صلی الله علیه واله) قسم خورده باشد .

در ادامه آیه را می آورد و توضیح می دهد :

قسم به حیات و زندگی تو و به عمر تو در این دنیا ! این مشرکین در مستی خود غرق هستند .

ابن کثیر ، تفسیر قرآن العظیم ، ج 4 ، چاپ دار الطیبه ، با تحقیق سامی محمد السامی ، ص 542 ذیل آیه 72 حجر

ابن کثیر به وضوح از این آیه استفاده کرده که لفظ ” لعمرک ” که در این آیه استفاده شده ، برای قسم است که خداوند به جان پیامبرش قسم خورده است . ابن تیمیه هم به جان خودش قسم خورده . قسم به غیر خدا شرک است ، اولین مشرک خود ابن تیمیه است . پیامبر (صلی الله علیه واله) به جان خودش قسم خورده . همسران پیامبر (صلی الله علیه وآله) به جان خودشان قسم خورده اند . خلیفه اول به جان خودش قسم خورده ، صحابه به جان خودشان قسم خوردند . بعضی از صحابه بودند که همیشه قسمشان با لفظ ” لعمری ” بوده که نشان خواهم داد .

غیر از آقای ابن کثیر ، فخر الدین رازی در کتاب تفسیرش که به نظر من بهترین تفسیر اهل سنت است ، گرچه که وهابیت ایشان را کافر می دانند به این دلیل که صفات خداوند را به تأویل برده .

تفسیر فخر الدین رازی ، جلد 19 ، چاپ دار الفکر ، صفحه 207 ذیل آیه 72 حجر :

فإذا أقسموا به قالوا : لعمرك وعمرك فتحوا العين لا غير . قال الزجاج : لأن الفتح أخف عليهم وهم يكثرون القسم بلعمري ولعمرك فالتزموا الأخف .

المسألة الثانية : في قوله : ) لَعَمْرُكَ إِنَّهُمْ لَفِى سَكْرَتِهِمْ يَعْمَهُونَ ( قولان : الأول : أن المراد أن الملائكة قالت للوط عليه السلام : ) لَعَمْرُكَ إِنَّهُمْ لَفِى سَكْرَتِهِمْ يَعْمَهُونَ ( أي في غوايتهم يعمهون ، أي يتحيرون فكيف يقبلون قولك ، ويلتفتون إلى نصيحتك . والثاني : أن الخطاب لرسول الله  ، وأنه تعالى أقسم بحياته وما أقسم بحياة أحد ، وذلك يدل على أنه أكرم الخلق على الله تعالى قال النحويون : ارتفع قوله : ) لَعَمْرُكَ ( بالابتداء والخبر محذوف ، والمعنى : لعمرك قسمي وحذف الخبر ، لأن في الكلام دليلاً عليه وباب القسم يحذف منه الفعل …

در مورد این آیه مسائلی است : مسأله اول ، بحث لغوی را توضیح می دهد و می گوید : زمانی که می خواستند قسم بخورند ، می گفتند : به جان تو سوگند !

از زجاج نقل می کند : علت این که ” لعمرک ” را با فتحه می خواند ،این است که در زبان عربی فتحه اخف حرکات است .

بر خلاف نظر کارشناس شبکه وهابی که میگفت : فتحه بر کاف ثقیل است ، همه علما می گویند فتحه اخف الحرکات است .

عرب به خاطر این که خیلی قسم می خوردند ، اخف الحرکات را در لفظ ” لعمری و لعمرک ” استفاده می کردند تا با راحتی قسم بخورند .

مسأله دوم : در مورد این که مقصود لعمرک چیست ، دو قول است . قول اول این که ، ملائکه به جان حضرت لوط قسم خوردند و نظر دوم این است که خداوند به جان رسول خدا (صلی الله علیه واله) قسم خورده و به جان هیچ کسی قسم نخورده ؛ چون رسول خدا (صلی الله علیه وآله) برترین مخلوق خداوند است . نظر نحویون هم این است که خداوند در این جا قسمی و مبتدا است و خبر آن در تقدیر است. اصلا در باب قسم ، فعل حذف می شود .

تفسیر فخر الدین رازی ، ج 19 ، چاپ دار الفکر ، ص 207 ذیل آیه 72 حجر

این هم نظر آقای فخر الدین رازی از علمای بزرگ اهل سنت که ثابت می کند که ” لعمرک ” برای قسم است و خداوند در قرآنش قسم خورده . اگر ما نظر وهابیت را قبول کنیم که خداوند به هر چیزی که قسم خورده ، ما نباید به آن قسم بخوریم . در این صورت چرا ابن تیمیه به جان خودش قسم خورده ؟ چرا رسول خدا (صلی الله علیه وآله) به جان خودش قسم خورده ؟

مجری :

تا این جا بخش دیگری از اقوال را دیدیم و شنیدیم و حتی خود فردی مثل ابن تیمیه و افرادی مثل ابن کثیر که سلفی بودند ، به جان خودشان قسم خوردند و بارها در اینباره توضیح داده شد که به تصریح مفسرین و شارحین اهل سنت ” لعمری ” قسم به حساب می آید . اگر ما بخواهیم قسم خوردن به غیر الله را شرک بدانیم ، طبیعتا خود ابن تیمیه و ابن کثیر هم باید حکم به شرک شان صادر شود .

کلیپ بعدی ، کلیپ بسیار مهمی است که واقعا ارزش دیدن چند باره دارد ، اما ما چاره ای نداریم که یک بار آن را پخش کنیم . این کلیپ از یکی از علمای سرشناس مصر است که صحبت های جالبی در مورد همین روایاتی که وهابیت به آن استدلال می کنند و حکم شرک مسلمین صادر می کند ؛ چون به غیر الله قسم می خورند یا این که آن را جایز می دانند .

کلیپ 2 ) :

دکتر یسری جبری الحسنی ـ عالم الازهر :

حدیث به این معنا است که قسم خوردن به چیزی که به جای خدا پرستش می شود ، مطلقا جایز نیست . یعنی قسم خوردن به طواغیت این کلمه جمع طاغوت است . هر چیزی که به جای خدا پرستیده می شود ، طاغوت است . کلمه ای جامع و شامل برای هر چیزی که به جای خدا پرستش می شود و حدیث می گوید : به پدرانتان هم قسم نخورید . عادت عرب است که پدرانشان را تعظیم می کنند . پدران صحابه چگونه بودند ؟ کافر بودند و این صحابه با چنین قسم خوردنی به کافر قسم می خوردند . وقتی یک صحابه به پدر کافرش قسم می خورد ، این شدیدتر از مسلمانی است که به مسلمان قسم می خورد ؛ چون پدر او مسلمان است . مسلمان دارای کرامت است و جایگاه والایی دارد . پس بین مسلمانی را که الان به پدرش قسم می خورد ، با صحابه ای که به پدرش که بر کفر از دنیا رفته ، قسم می خورد ، مقایسه نکن . این درجه اش خفیف تر و سبک تر است ، واضح است ؟

چون این شخص به یک مؤمن مسلمان محترم قسم می خورد و دیگری به یک کافر ، تفاوت را متوجه شدید ؟ پس این حدیث حکمش در مورد صحابه شدیدتر از نسلی است که بعد از صحابه می آیند.

پس لازم است در مورد این حدیث که متوجه صحابه است یا مسلمانانی که بعد از صحابه آمدند ، تساوی قائل نشویم واضح است ؟ و این نکته ای است که بسیاری از وهابی ها به آن توجه نمی کنند . وهابی ها این حدیث را به همان اسلوب و طریقه در مورد کسانی که بعد از سیزده و چهارده قرن مسلمانند به کار می برند . این ها با یکدیگر تفاوت دارد ، حواست را جمع کن .

اگر منظور تو از این قسم خوردن ،تعظیم و مخالفت با امر الهی باشد ، مرتکب حرام شده اید و اگر قصد مخالفت با امر الهی را نداشته باشی و فقط هدف تعظیم باشد ، مرتکب امر مکروه شده ای و اگر منظورت هیچ یک از دو نباشد ، خدا تو را مؤاخذه نخواهد کرد ، متوجه شدی ؟ پس باید تو در فهم احادیث فقیه و متخصص باشی . اما عبارت والنبی (قسم به پیامبر ) باقی می ماند که این لفظ در هنگام قسم خوردن را حنبلی ها جایز دانسته اند . بر این مبنا که پیامبر قسمی از شهادتین است .

شما میگویید : اشهد ان لا اله الا الله ان محمد رسول الله و نظر دیگری وجود دارد که قسم خوردن به پیامبر مکروه است و احدی از علماء نگفته که این قسم خوردن حرام است . به جز وهابی ها که آن را شرک دانسته اند و با اجماع مسلمانان مخالفت کرده اند . به جز وهابی ها و کسانی که مانند آن ها هستند ، کسی نگفته که قسم خوردن به پیامبر ، حرام است و سپس درجه حرام بودن را به شرک رسانده اند ، لا حول ولا قوه الا بالله .

این مسأله را از فروع به عقائد و اصول انتقال داده اند روش افراد جاهل چنین است . ببین الان این ها (وهابی ها) به کسی که می گوید : قسم به پیامبر می گویند لا اله الا الله . پیامبر را هم در ردیف لات و عزی قرار داده اند . سوء تفاهم این ها را ببین تا گمان نکنی که هر کسی که حدیث خوانده آن را فهمیده است . پیامبر با لات و عزی مقایسه نمی شود و به جای خدا پرستش نمی شود . در چنین مسأله ای از خداوند طلب آمرزش می کنم . واضح است ؟

پس پیامبر با لات و عزی مقایسه نمی شود . در صدر اسلم به طواغیت قسم می خوردند ؛ چون تازه اسلام آورده بودند و هنوز هم روش طواغیت بر زبانشان جاری بود . به همین دلیل در هنگام صحبت کردنشان بدون تعمد به لات و عزی قسم می خوردند . پس وقتی بدون قصد چنین گفتند : باید لا اله الا الله بگویند تا کفاره ی این قسم خوردن غیر عمد باشد . فقط همین نه به این معنا که این شخص کافر است .

مسأله ای که باقی مانده این است که این شخص پیامبر را با لات و عزی مقایسه کرده است و چنین شخصی در پرتگاه جهنم است باید خوب به خودش مراجعه کند . این مسأله ی مشکل و خطرناکی است . چنین شخصی جاهل است ، جاهل است و عمدی در کارش نیست . ما می دانیم که او کاملا جاهل است و نسبت به زبان عربی و احکام شرع جاهل است ؛ اما مشکل این است که او در صدر مجلس نشسته و گمان کرده که عالم است . چنین شخصی نوعی توهم در وجودش است ،توهمی ذهنی که گمان کرده عالم است و بعد از زمانی که صحبت کرده ، مردم به سخنانش گوش داده اند و گمان کرده که عالم است . بعد از آن که چنین گمان کرده دوباره شروع به صحبت کرده و مردم به سویش آمده اند و دیگر یقین کرده که عالم است و بعد از این در دریاهایی که از جهل فرو رفته ؛ مگر این که خدا به او رحم کند و بیدار شود شاید بیدار شود . بعضی از این اشخاص بر همین حال می میرند از خداوند طلب سلامت و در امان ماندن می کنیم .

حدیثی که می گوید : هر کس به غیر الله قسم بخورد ، مشرک شده است یعنی چه ؟ یعنی اگر معتقد باشد که عظمت آن چیزی که به او قسم می خورد مانند عظمت خداست ، مشرک شده است . چنین شخصی حقیقتا مشرک شده است و هیچ مسلمانی وجود ندارد که چنین اعتقادی داشته باشد، واضح است؟ هیچ مسلمانی وجود ندارد که چنین اعتقادی داشته باشد . باید کلام پیامبر را بفهمیم نه مثل الان که بعضی از مردم یکدیگر را تکفیر کرده اند و اول از تکفیر مسلمانان شروع می شود و بعد از آن خودش را حلال می کنی و شما الان دیده اید که بعضی از مسلمانان خود یکدیگر را به آسانی حلال می کنند. چرا ؟ چون آن ها به راحتی یکدیگر را تکفیر کرده اند .

پس اول از تکفیر شروع می شود و به قتل و خونریزی ختم می شود . پس از خدا می خواهیم که ما را از کج فهمی و بد کرداری و کج اعتقادی سلامت بدارد .

مجری :

واقعا کلیپ جامع و کامل و شامل بود و همچنین مانع از این که کسی بخواهد حرفی اضافه تر از این ها را بزند . در حقیقت تمام شبهات وهابیت در خصوص قسم خوردن به غیر الله و روایاتی که به آن استدلال می کنند ، پاسخ دادند .

این کلیپ خلاصه ای از یک جلسه نیم ساعته بود که در همین موضوع صحبت می کند . ایشان شرح سنن ترمذی یا سنن ابن ماجه می گوید که به این احادیث می رسند . بعد روایات را نقل کرده و نظرات فقهی را در آن باره مطرح می کند که نظرات شافعی و مالکی و حنابله چیست . هجوم شدید ایشان به وهابیت هم بسیار واضح بود که با لفظ وهابیت تصریح کردند .

استاد یزدانی :

یکی از کسانی که در کلیپ ایشان بود و در کلیپ بعدی هم خواهد آمد ،‌ علمای اهل سنت برای جواز قسم خوردن استدلال کردند به قسمی که ام رمان مادر عایشه می خورد که واضح است قسم به غیر خدا می باشد . آقای بخاری در سه جا از کتابش این روایت را نقل کرده . روایت بسیار جالبی است که در بسیاری از موارد برای ما قبل استفاده می باشد .

کتاب صحیح بخاری ، چاپ دار ابن کثیر ، با تحقیق دکتر مصطفی دیب البغاء ، جلد اول ، صفحه 217 داستان مفصلی است . اختلافی که بین خلیفه اول با یکی از پسرانش عبد الرحمن بن ابی بکر است که در این روایت فحش های رکیکی هم می دهد که مورد بحث ما نیست . تا جایی که مطلب به مادر عبد الرحمن و عایشه ، ام رمان ، می رسد که گفته :

قالت : لا وقرة عيني ….

به نور چشمانم سوگند که این کار انجام نشده .

صحیح بخاری ، چاپ دار ابن کثیر ، با تحقیق دکتر مصطفی دیب البغاء ، ج 1 ، ص 217

علمای اهل سنت گفته اند : مقصود از ” قرۀ عینی ” در این جا ، رسول خدا (صلی الله علیه وآله) است . اگر این طور باشد ، باز هم قسم خوردن به غیر خدا است . اما اگر بگوییم منظور آن نیست ، بلکه قسم به نور چشم خودش یا شاید نور چشم ، همان پسرش باشد یا دخترش باشد ، در هر صورت قسم به غیر خدا است . اگر قرار باشد کسی با قسم خوردن به غیر خدا ، مشرک شود ، ایشان هم باید مشرک باشد.

باز در همین صحیح بخاری ، جلد 3 ، صفحه 1313 کتاب المناقب ، حدیث 3388 همین روایت را می آورد :

قالت : لا وقرة عيني ….

به نور چشمانم سوگند که این کار انجام نشده .

صحیح بخاری ، چاپ دار ابن کثیر ، با تحقیق دکتر مصطفی دیب البغاء ، ج 3 ، کتاب المناقب ، ح 3388

باز در صحیح بخاری ، جلد 5 ، صفحه 2275 ، حدیث 5790 همان روایت را نقل میکند :

قالت : لا وقرة عيني ….

به نور چشمانم سوگند که این کار انجام نشده .

صحیح بخاری ، چاپ دار ابن کثیر ، با تحقیق دکتر مصطفی دیب البغاء ، ج 5 ، ص 2275 ، ح 5790

همین روایت در صحیح مسلم ، با تحقیق محمد فؤاد عبد الباقی ، چاپ دار الحدیث ، صفحه 1628 ، کتاب الاشربه ، روایت 176 از این باب همان روایت را می آورد که ایشان قسم می خورد :

قالت : لا وقرة عيني ….

به نور چشمانم سوگند که این کار انجام نشده .

صحیح مسلم ، با تحقیق محمد فؤاد عبد الباقی ، چاپ دار الحدیث قاهره ،‌ص 1628 ، کتاب الاشربه ، ح 176

ایشان توضیح می دهد که مقصود نور چشمانش است . در هر صورت قسم به غیر خدا است و نمی تواند منظور خدا باشد . پس طبق نظر آقایان باید ایشان در زمانی که مسلمان بوده ، مشرک هم بوده . اگر این قول را قبول کنند ، ما هم از این دلیل دست می کشیم و دلیل دیگری می آوریم .

مجری :

کلیپ بعدی یکی دیگر از علمای اهل سنت مصر است که همین الان در دار الافتای الازهر مصر مشغول دادن فتوا است . ایشان خیلی زیبا و جالب در این باره صحبت می کنند که با هم می بینیم .

کلیپ 3 ) :

شیخ محمد وسام ، عالم الازهر و عضو دار الافتای مصر :

وقتی شخص می گوید : قسم به پیامبر ، یک نفر می آید و می گوید : نه ! تو مشرک شدی . هر کس به غیر خدا قسم بخورد کافر شده است یا مشرک شده است ؟ این شخص بیچاره متوجه نیست که نه منظور حدیث را فهمیده است و نه معنای کلام مردم را وقتی که می گویند قسم به پیامبر !

این باعث به وجود آمدن مشکلاتی می شود که رخ داده است که برخی از افراد متشدد به سراغ آداب و رسوم مخصوص مصر آمده اند و دائما این آداب و رسوم را بدعت می خوانند و آن را حرام و شرک و کفر می خوانند . همه این ها در حقیقت به دلیل شتابزدگی و عدم دقت نسبت به این است که مردم آداب و رسومشان در جزئیات و کلیات بر پایه ی دین است .

به همین دلیل وقتی یک انسان عادی میگوید : قسم به پیامبر ! یا می گوید : تو را به پیامبر قسم چنین مکن . شما را به پیامبر قسم بفرمایید . همه ی این ها نوعی توسل به پیامبر است . ممکن است فردی به شما این طور بگوید که شما را به جایگاهی که پیامبر در نزدت دارد ، قسم می دهد . به همین دلیل همان طور که امام نووی می گوید : این اصلا قسم خوردن به حساب نمی آید ؛ بلکه عبارتی است که مقصود از آن تأکید است و حتی اگر قسم هم باشد ، امام احمد بن حنبل در یکی از دو روایتی که از او نقل شده : قسم خوردن به پیامبر را جایز دانسته است و گفته است چون که پیامبر رکن شهادت است . شهادت قبول نمی شود مگر به پیامبر و این که انسان شهادت بدهد که او فرستاده ی خدا ست .

از سلف هم نقل شده است و در صحیح بخاری از ام رمان همسر ابوبکر نقل شده است که گفت : نه ، قسم به نور چشمم !

امام داودی گفت است که منظور او از نور چشم ، پیامبر بوده است .

مجری :

او قسم خورد است ؟

شیخ محمد وسام :

بله ، قسم خورده است و گفته : نه ، به نور چشمم قسم . همچنین در حدیث آمده است که اگر راست گفته باشد ، به پدرش سوگند که رستگار شده است و فقط هم در این حدیث نیست . بعضی می گویند : این روایت تضیعف شده است و درستش این است که به خدا قسم اگر راست گفته باشد .

نه ، این کلام صحیح نیست . این قسم خوردن به پدر بسیار زیاد در کلام پیامبر وارد شده است و در یک حدیث دیگر آمده است که به پدرت سوگند اگر به ران این حیوان ضربه وارد کنی ، کفایت می کند . این حدیث در مورد حلال کردن صید در زمانی است که فرار میکند . هم چنین در حدیث آمده که ” وابیک لتنبأنه ” یعنی در چندین حدیث آمده است که پیامبر به غیر خدا قسم می خورد .

هم چنین از یکی از سلف نقل شده است که او می گفت که از علی بن ابیطالب چیزی را درخواست کردم و او مرا منع کرد تا این که به حق جعفر بن ابی طالب از او خواستم و در خواستم را اجابت کرد و

ببین وقتی شما شخص عزیزی را برای کسی اسم می بری و عزیزتر و محبوب تر از رسول الله برای هیچ مسلمانی وجود ندارد و هر کس که می خواهد در این مورد و پاسخ به کسی که ادعا می کند قسم به غیر الله کفر و یا شرک است ، بیشتر بداند . به فتوای منتشر شده در سایت دار الافتاء مصر در باب رد بر این شبهات مراجعه کند .

مجری :

کلیپ بسیار جالبی بودکه با تصریح یک عالم الازهر ، هم جواز قسم خوردن به غیر الله و هم توسل به پیامبر (صلی الله علیه وآله) و صالحین را ثابت شد . هم چنین ایشان به روایاتی که ما در این جا اشاره کردیم ، استدلال کردند . ایشان در شرح روایتی که استاد یزدانی بیان کردند ، یکی از اقوال علمی اهل سنت را آوردند که از استاد تقاضا دارم ایشان هم اشاره ای داشته باشند تا این قول هم تثبیت شود .

استاد یزدانی :

ایشان قول داودی را آوردند . علمای اهل سنتی این روایت را شرح زدند . از جمله آقای نووی در شرح صحیح مسلم ، جلد 14 ، صفحه 20 :

قال صاحب المطالع قال الداودي ارادت بقرة عينها النبي ’ ….

مقصود از قرۀ عینی ، رسول خدا (صلی الله علیه وآله) است .

نووی ، شرح صحیح مسلم ، ج 14 ، ص 20

در کتاب آداب الشرعیه ، تألیف ابن مفلح مقدسی ، جلد 3 ، صفحه 177 می گوید :

وفيه قسم بمخلوق قيل ارادت بقرة عينها النبي ’

مقصود از قرۀ عینی ، قسم به مخلوق است . بعضی ها هم گفته اند که مقصود از قرۀ عینی ، رسول خدا (صلی الله علیه وآله) است .

ابن مفلح مقدسی ، الآداب الشرعیه ، ج 3 ، ص 177

فرقی ندارد که به نور چشم خودش قسم خورده باشد یا به رسول خدا (صلی الله علیه وآله) که نور چشم همه مسلمان ها است ، قسم خورده باشد قسم به غیر خدا است و از دیدگاه آقایان وهابی شرک است.

ابن حجر عسقلانی هم دقیقا همین مطلب را می آورد ؛ اما قبول نمی کند و می گوید : مقصود پیامبر (صلی الله علیه وآله) نیست ؛ بلکه واقعا نور چشم خود را می گوید .

ارادت بقرة عينها النبي ’ فاقسمت به و فيه بعد ولا في قولها لا وقرة عيني زائدة ….

ابن حجر عسقلاني ، فتح الباری ، ج 6 ، ص 599

در عمده القاری هم این مطلب آمده :

وقال الداودي : أرادت بقرَّة عينها النبي ، e ، فأقسمت به …

بدر الدین عینی ، عمده القاری ، ج 5 ، ص 100

آقای سیوطی هم می گوید :

قال الداوودي أرادت بقرة عينها النبي e فأقسمت به …

سیوطی ، دیباج علی مسلم ، ج 5 ، ص 106

در مرقاه المفاتیح هم آمده :

وزعم بعضهم ان المراد بقرة عينها النبي ’ ….

بعضی ها گمان کردند مراد از قرۀ عینی پیامبر (صلی الله علیه وآله) است .

ملا علی قاری ، مرقاه المفاتیح ، ج 11 ، ص 93

در این باره مطالب بسیار زیاد است که بنده دو مورد از قسم خوردن صحابه را هم نشان می دهم . از جمله قسم خوردن عمر به جان خودش که در کتاب المستدرک علی الصحیحین ، جلد 3 ، با تحقیق مصطفی عبد القادر عطاء ، چاپ دار الکتب العلمیه بیروت ،‌صفحه 99 آمده :

4519 حدثنا أبو سعيد الثقفي وأبو بكر بن بالويه قالا ثنا الحسن بن علي المعمري ثنا الوليد بن شجاع ثنا محمد بن بشر ثنا محمد بن عمرو قال حدث أبو سلمة ويحيى بن عبد الرحمن بن حاطب وأشياخنا أن عمر بن الخطاب رضي الله عنه لما طعن قال لعبد الله اذهب إلى عائشة فاقرأ عليها السلام وقل إن عمر يقول لك إن كان لا يضرك ولا يضيق عليك فإني أحب أن أدفن مع صاحبي وإن كان ذلك يضرك ويضيق عليك فلعمري لقد دفن في هذا البقيع من أصحاب رسول الله e وأمهات المؤمنين من هو خير من عمر ….

خلیفه دوم در آخرین لحظات عمرش کسی را نزد عایشه می فرستد که سلام مرا برسان و به او بگو اگر به تو ضرر نمی زند و جایت را تنگ نمی کند ، من می خواهم در کنار دو رفیقم دفن شوم . اگر به تو ضرر می رساند ، قسم به جانم ! که در بقیع از اصحاب و همسران پیامبر (صلی الله علیه وآله) دفن شده اند که از عمر بهتر هستند .

حاكم نيشابوري ، المستدرک علی الصحیحین ، ج 3 ، چاپ دار الکتب العلمیه ، ص 99

سند روایت کاملا صحیح است ؛ هر چند که آقای حاکم در این باره اصلا اظهار نظری نکرده اند . سند تا آقای ابوسلمه صحیح است که هر دو از تابعین هستند . هر چند که آقای ذهبی هم چیزی نگفته ؛ اما سند روایت معتبر است .

قسم خوردن عثمان بن ابی العاص از دیگر صحابه است که در کتاب مصنف ابن بی شیبه ، جلد 5 ، با تحقیق ابی محمد اسامه بن ابراهیم محمد ( از علما و محققین وهابی ) ، چاپ الفاروق الحدیثیه ، صفحه 30 آمده :

حدثنا أبو بكر قال حدثنا بن علية عن عيينة بن عبد الرحمن عن أبيه قال كانت يمين عثمان بن أبي العاص لعمري .

ابوبکر از بن علیه از عیینه بن عبد الرحمن از پدرش نقل می کند که گفت : هر زمان عثمان بن ابی العاص می خواست قسم یمین بخورد ، با لفظ ” لعمری ” به جان خودم ، قسم می خورد .

یمین قسم شرعی است که با والله ، تالله و بالله واقع می شود . جالب است که محقق چون نمی تواند کاری انجام دهد ، می گوید :

في اسناده عبد الرحمن بن جوشن والدعيينة قال عنه الامام احمد : ليس بمشهور ووثقه ابوزرعة تبعا لطريقة توثيق الرجل اذا روي عنه ثقة ولم يعرف بجرح وهي طريقة ضعيفة كما بينا .

سند را ضعیف می داند ، چون می گوید : در سندش عبد الرحمن بن جوشن است که امام احمد در مورد ایشان گفته : مشهور نیست . اما ابوزرعه ایشان را توثیق کرده . چون تضعیف نداشته و یک راوی ثقه از او نقل کرده . در این صورت ثقه است .

البته این حرف قابل قبول نیست و باید آن را ثابت کند . علاوه بر این ابن حجر عسقلانی ، ابن حبان توثیق و یکی دو از علمای آن ها توثیق کردند و وثاقت ایشان کاملا قطعی است و ثابت است که یکی از اصحاب پیامبر (صلی الله علیه وآله) همیشه به جان خودش قسم می خورد و قسم شرعی را یاد می کرد . می خواست قسم شرعی را منعقد کند ، به جان خودش قسم می خورد .

از حسن بصری نقل می کند :

حدثنا عبد الأعلى عن هشام عن الحسن قال إذا قال الرجل لعمري لا أفعل كذا وكذا إن حنث فعليه الكفارة .

اگر کسی به جان خودش قسم خورد که من فلان کار را انجام می دهم یا انجام نمی دهم ، اگر خلافش را انجام داد ، باید کفاره بدهد.

نه تنها شرک نیست ؛ بلکه کاملا قسم شرعی است و یمین منعقد می شود .

مصنف ابن بی شیبه ، ج 5 ، با تحقیق ابی محمد اسامه بن ابراهیم محمد ، چاپ الفاروق الحدیثیه ، ص 30

این هم سخن حسن بصری از علمای بزرگ اهل سنت و تابعین بود که بیان کردیم .

مجری :

این هم مطالبی که در مورد قسم خوردن به غیر الله بود که بیان شد . البته مطالب بسیار زیاد هستند که فکر میکنم همین دو جلسه کفایت میکند . شبکه های وهابی هم هر چه می توانند بگویند که قسم خوردن به غیر الله ، شرک وکفر است . شما بینندگان عزیز می توانید به خوبی قضاوت کنید .

قبل از این که به تماس های شما عزیزان بپردازیم ، باز هم یادآوری می کنم که ما منتظر تماس آقای دهقان هستیم . هر زمان که ایشان تماس گرفتند ، اساتید شبکه جهانی ولایت از جمله استاد یزدانی ، آماده مناظره با ایشان هستند .

تماس بینندگان

بیننده : آقای موسوی از ثامن ـ اهل سنت

کلیپ هایی که نشان دادید ، واقعا مشت محکمی بر دهان وهابیت است . بنده برنامه کلمه را می دیدم که قرآن را تفسیر و ترجمه می کردند . این ها فقط قرآن را کافی می دانند و بس . در صورتی که همین شبکه ولایت بارها گفته قرآن به تنهایی ، باعث گمراهی و ضلالت می شود که نتیجه ایش داعش و این همه خونریزی و کشت و کشتار شده است . قرآن همراه اهل بیت (علیهم السلام) و پیامبر (صلی الله علیه واله) است . اهل بیت (علیهم السلام) و پیامبر بزرگوار اسلام(صلی الله علیه وآله) مفسر قرآن هستند .

استاد یزدانی :

در این رابطه مستندات زیادی وجود دارد که اگر کسی بگوید : حسبنا کتاب الله ، کتاب خدا برای ما کافی است و کاری به حدیث نداریم . در مجموع فتاوی ، تألیف بن باز ، چاپ دار القاسم ، جلد 9 ، صفحه 178 :

من جحدها او انكرها او زعم انه يجوز الاعراض عنها والاكتفاء بالقرآن فقط فقد ضل ضلالا بعيدا وكفر كفرا اكبر . وارتد عن الاسلام بهذا المقال ….

کسی که خیال کند اعراض از حدیث جایز است و بسنده کردن به قرآن فقط لازم است ، این شخص خیلی گمراه است و دچار کفر اکبر شده و همین که این کلام را بگوید که قرآن کفایت می کند و اعراض از حدیث جایز است ، مرتد می شود .

مجموع فتاوی ، تألیف بن باز ، چاپ دار القاسم ، ج 9 ، ص 178

این سخن آقای بن باز است و ما هیچ قضاوتی در آن باره نمی کنیم . کسانی هم که گفته اند حسبنا کتاب الله ، مشخص و معلوم است .

آقای سربازی از علمای بزرگ اهل سنت ایران در کتاب مجالس قطب الارشاد ، تألیف محمد عمر سربازی ، مجلس ششم :

حکم منکر حدیث :

سؤال 42 : منکر حدیث چه حکمی دارد ؟

جواب : منکر حدیث به اجماع امت ، مطلقا کافر و واجب القتل است .

محمد سربازی ، مجالس قطب الارشاد ، مجلس ششم

این هم فتوای آقای سربازی بود . آقای بربهاری که نقش زیادی در تشکیل وهابیت و سلفیت داشته در کتاب شرح السنه ، با تحقیق ربیع بن هادی عمیر المدخلی ، صفحه 828 می گوید :

فاذا جاء انسان يقول لك : حسبنا كتاب الله يكفينا كتاب الله لا تأتي الا بكتاب الله كتاب الله بين ايدينا ما احله احللناه وما حرمه حرمناه فاعلم انه مبتدع او زنديق .

هر کس بگوید کتاب خدا برای ما کافی است یا بگوید : فقط کتاب خدا . هر چه در کتاب خدا است ، حلال است و هر چه در کتاب خدا نیست ، حرام است ، این فرد بدعت گذار و زندیق است .

بربهاری ،‌شرح السنه ، با تحقیق ربیع بن هادی عمیر المدخلی ، ص 828

این سخن آقای بربهاری است و هیچ ارتباطی به ما ندارد .

بیننده : آقای اعظمیان از اصفهان ـ شیعه

بنده صحبت های خود را به دو قسمت تقسیم می کنم که قسمت اول در مورد قسم خوردن است . شما حدود 15 مستند از کتاب های اهل سنت با سند های صحیح نقل کردید . از جمله در کتاب های ابن تیمیه که در چندین جا بود که به جان خودش قسم خورده بود . بنده می خواهم از آقایان وهابی که قسم خوردن به غیر الله را شرک می دانند ، این را بگویم که شما چه توجیهی در باره ابن تیمیه دارید ؟ در این صورت طبق مبنای شما ابن تیمیه هم مشرک شده است . در این بین ما نمی دانیم ابن تیمیه شیطانی را بپذیریم یا ابن تیمیه حقیقی را . هر کدام را گفته باشد ، قسم به غیر الله است .

این ها فقط خود را مسلمان حقیقی می دانند و می خواهند این طور نشان دهند که فقط خودشان هستند که قرآن را به خوبی می فهمند . در صورتی که وقتی شبکه هایشان را رصد می کنیم ، بدترین توهین ها به صحابه و به همسران پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه وآله) می کنند.

چرا خداوند در قرآن کریم به جان رسول خدا (صلی الله علیه وآله) قسم خورده و علمای اهل سنت هم به این آیه استدلال کردند که این آیه برای قسم است ؟

بیننده :

در کدام آیه این قضیه آمده است ؟

استاد یزدانی :

سوره حجر ، آیه 72 : لَعَمْرُكَ إِنَّهُمْ لَفِي سَكْرَتِهِمْ يَعْمَهُونَ . قسم به جان تو ای پیامبر ! که این مشرکین در سکرت و مستی خود غرق هستند . حجر / 72

ما قبلا هم نشان داده بودیم ؛ اما باز هم نشان می دهم .

مسند احمد بن حنبل ، با تحقیق شعیب الارنؤوط وهابی ، جلد 23 ، چاپ مؤسسه الرساله ، صفحه 148 به بعد ،‌روایت 14864 که سه صفحه است و در آخر روایت می گوید :

لعمری ما نفعناك لننزلك عنه

سند روایت هم صحیح است .

مسند احمد بن حنبل ، با تحقیق شعیب الارنؤوط وهابی ، ج 23 ، چاپ مؤسسه الرساله ، صفحه 148 به بعد ،‌ح 14864

یعنی پیامبر (صلی الله علیه وآله) به اندازه شما متوجه نبود که قسم خوردن به خدا بهتر است ؟

بیننده :

بنده این مطلب را بررسی می کنم و در برنامه های بعدی با شما تماس میگیرم .

استاد یزدانی :

این مورد یکی از ده ها موردی است که ما نشان دادیم که صحابه و تابعین و علمای اهل سنت به جان خود یا به جان شخص دیگری قسم خورده بودند . ما از صحیح بخاری و صحیح مسلم نشان دادیم که عایشه به جان خود قسم خورده بود .

صحیح بخاری ، چاپ دار ابن کثیر ، با تحقیق دکتر مصطفی دیب البغاء ، جلد 4 ، صفحه 1731 کتاب التفسیر سوره یوسف ، باب 183 و 184 :

قالت : اجل لعمري لقد استيقنوا بذلك …

در این جا عایشه به جان خودش قسم خورده .

صحیح بخاری ، چاپ دار ابن کثیر ، با تحقیق دکتر مصطفی دیب البغاء ، ج 4 ، ص 1731 کتاب التفسیر سوره یوسف ، باب 183 و 184

بیننده :

تا این جا ما سخن شما را قبول می کنیم ؛ اما ابتدا تحقیق می کنیم و بعد تماس می گیریم .

استاد یزدانی :

دلیل ما برای این که ائمه ما در همه دوران عمرشان معصوم هستند ، آیه مبارکه تطهیر است که خداوند به صراحت می فرماید :

إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا . احزاب / 33

استدلال آیه بسیار مفصل است که ما در این زمان کم نمی توانیم آن را بیان کنیم . اذهاب در این آیه به معنای دفع است نه به معنای رفع . تطهیرا ، فعل مفعول مطلق استفاده کرده . در هر صورت دلیل ما همین آیه است که در زمانی که امام حسن و امام حسین (علیهم السلام) هنوز به امامت نرسیده بودند ، خداوند این آیه را نازل کرد و فرمود : من شما را از همه پلیدی ها پاک کردم ، چه پلیدی های ظاهری و چه پلیدی های باطنی . این بهترین دلیل است بر این که ائمه اهل بیت (علیهم السلام) در تمام عمر معصوم هستند . حتی اگر قبل از امامتشان معصوم نباشند ، به عقیده شیعه خللی وارد نمی شود .

ضمن این که ادله در این باره بسیار زیاد است . احادیث زیادی داریم که صریح و واضح در بحث عصمت است . اگر بینندگان عزیز در سایت تحقیقاتی حضرت ولی عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف ) در قسمت مقالات ، کلمه عصمت را سرج کنید ، مقالات مفصلی در این باره داریم که روایات شیعه و سنی و آیات فراوان است که ثابت می کند ائمه شیعه مطلقا معصوم هستند . بسیاری از علما ضمن ادله عقلی اشاره کردند که عقل حکم می کند که باید از بدو تولد معصوم باشند .